TQ với VN VIỆT NAM CHẤP 3 TRÁI
Trung Quốc đặt dàn khoan Hải Dương ở thời điểm Obama vừa đi thăm châu Á về là muốn thử vỗ vào mặt Obama một phát xem có dám phản ứng không, rồi cũng là thử xem sự ngon ăn của ASEAN thế nào, rồi cũng là thử xem Việt Nam có to còi không. Thời điềm này thế giới đang bấn loạn với U-kờ-rai-in, rồi mấy trăm bé gái tuổi dậy thì đang bị Hồi giáo cực đoan bắt cóc ở Nigeria chưa tìm ra, rồi Syria vẫn đùng đùng bốc cháy... Thế nên TQ nghĩ: "Thử phát xem sao!"
1. Vậy dàn khoan Hải Dương nằm ở đâu?
Từ phía Việt Nam, nếu lấy đường cơ bản ở đất liền hoặc đảo Lý Sơn làm chuẩn thì Hải Dương nằm lọt trong khu đặc quyền kinh tế của VN (200hải lý), rất gần chỗ mấy ExxonMobil và PetroVietnam tìm thấy dầu. Có thể nói Hải Dương đã theo mùi dầu mà mò đến đây. Lưu ý trong khu vực này, mỗi quốc gia có thể sử dụng"quyền chủ quyền", để khai thác, "quyền tài phán"để không cho ai khai thác, nhưng tàu bè nước ngoài vẫn có quyền tự do qua lại. Chính vì vậy, nếu Hải Dương không thả câu thì VN chỉ có quyền la làng chứ không có quyền đòi uýnh lộn.Từ phía TQ, chính phủ nước này cũng khăng khăng cho rằng Hải Dương vẫn nằm trong khi đặc quyền kinh tế của mình, nếu tính 200 hải lý từ Hoàng Sa, là quần đảo TQ đã chiếm từ mấy chục năm nay và cho là của mình (nhưng VN tất nhiên là đang đòi). Chưa hết, vị trí Hải Dương còn nằm cách đảo Hải Nam của TQ (đảo này thì đương nhiên là của TQ, không ai tranh chấp) có 180 dặm, tức là vẫn nằm trong khu 200 hải lý đặc quyền kinh tế.
Suy ra, Hải Dương (15°29’58’’ north latitude and 111°12’06’’ east longitude) đã nằm ở một vị trí khá mưu mô chiến lược, tức là ngay gần đường chia giữa của hai mảng đặc quyền kinh tế chỗ bịtrùm đè lên nhau. Bạn thử tưởng tượng thế này, nhà này có một cái vỉa hè để bán hàng, theo luậtlà 2 mét tính từ bậu cửa. Nhà đối diện cũng có 2 mét bán hàng. Nhưng khốn thay hai nhà này lại nằm gần nhau quá, khoảng cách từ nhà này đến nhà kia chỉ có 3 mét thôi chứ cóc phải 4m để màchia đều. Thế nên cái median line (phân chia) nónằm ở giữa. TQ đã đưa Hải Dương đến gần đúngđiểm mà NẾU đàm phán thì sẽ là biên giới vỉa hècủa hai nhà. Tuy nhiên, theo bản đồ thứ nhất của bài này thì Hải Dương đã vượt quá đường biên sang phần của VN, dù chỉ là tý chút. Nếu căn cứ vào đường median line này thì TQ sai lè.
2. Ai đúng ai sai?
Nhưng Hoàng Sa là quần đảo, tức là nhiều đảo nhỏ. TQ lấy cái đảo nào làm căn cứ cho Hải Dương khai thác dầu? Thì ra là đảo Tri Ton. Theoluật quốc tế, đảo làm căn cứ phải đạt đủ yêu cầusinh sống và thềm lục địa (habitability requirement for generating its own continental shelf). Tri Ton có hội đủ các tiêu chuẩn này hay không thì còn đang tranh cãi. Phía VN cho là không (Trí Ton là bãi đá ngầm), phía TQ bảo là có. Nếu tính từ đảo Tri Ton thì Hai Dương hoàn toàn không phạm luật (bản đồ thứ hai vùng màu đỏ). Chính vì vậy, Hải Dương nằm ở vị trí gây tranh chấp về QUYỀN khai thác kinh tế.Tiếp, đã là khu vực (vỉa hè) đang tranh chấp, thì theo luật quốc tế, bất kỳ động thái nào khai thác kinh tế đều không được ủng hộ. TQ ký quy tắc ứng xử Biển Đông năm 2002 với ASEAN rõ điều này hơn ai hết. Trong khi VN rất đúng luật, chỉ khai thác ở block 118 và 119, hoàn toàn khôgn nằm trong vùng đang tranh chấp.
3. Rồi sao?
TQ bảo là Hải Dương sẽ ù lì ở đó đến tận 18 tháng 8. VN chắc chắn sẽ không để yên, nhất là VN có sức mạnh quân sự, tuy hơi cũ kỹ nhưng vẫn đánh nhau được. Tàu đâm tàu hải giám VN cũng là taù hải giám chứ không phải là tàu quân sự. Hai nước này cũng đã ôm vai bá cổ rồi lại uýnh lộn nhau suốt, các ông bà ở chóp chắc chắn có cách để thương thảo với nhau. Túm lại là không có đánh nhau to đâu mà lo.
Kết luận: Thực ra TQ chơi hơi hèn. Chơi mấy trò bẩn bẩn như thế thì chỉ là nước nhiều tiền, giàu xổi kiểu trọc phú thôi chứ không thể đóng vai trò nước lớn, anh cả được mọi người tôn trọng.
Kết luận tiếp: Trong tình huống như thế này, để ủng hộ biên cương, dân tình phải tự thân tìm hiểu kỹ càng, tìm hiểu kỹ rồi thì phải mồm to, la làng mạnh cho xung quanh người ta nghe thấy (share/share/share). Người ta nghe thấy đến hóng hớt thì phải có hiểu biết mà giải thích cho người ta phải gật gù. Chưa cần đòi đánh nhau vội, thiên hạ vốn không hay ủng hộ đứa hiếu chiến.
Nguyễn Khánh Duy.
